5.Sınıf Fen Bilimleri 7.Ünite Elektrik Devre Elemanları

1.DEVRE ELEMANLARININ SEMBOLLERLE GÖSTERİMİ VE DEVRE ŞEMALARI

5.SINIF TÜM DERSLERİN PAYLAŞILDIĞI WHATSAPP GRUBU İÇİN TIKLAYINIZ

KİTAP ÇEKİLİŞLERİNİN YAPILACAĞI GRUBUMUZA KATILMAK İÇİN TIKLAYINIZ

Binalarda elektrik dağılımını sağlayan birçok elektrik devresi bulunur. Bu elektrik devreleri kurulmadan önce elektrik projeleri (devre emaları) çizilir. Binalardaki elektrik tesisatı bu projelere göre düzenlenir.

Elektrikle çalışan su ısıtıcısı, bulaşık makinesi ve bilgisayar gibi alet ve cihazlarda da elektriğin dağılımını sağlayan elektrik devreleri vardır. Bu devreler de şemalar ile gösterilir.

İnsanlar bilim, sanat ve teknoloji gibi birçok alanda iletişim sağlamak için ortak işaret ve semboller kullanırlar.

Trafik levhalarının üzerindeki işaretler birer semboldür. Semboller dünyanın her yerinde herkes için aynı anlamı taşır. Tüm dünyadaki insanlar arasında ortak bir iletişim dili oluşturulmuş olur.

Birçok elektrikli araçlarda (ütü, fırın, fan, televizyon gibi) devre elemanlarından oluşan çeşitli şekil ve büyüklükte elektrik devreleri bulunur. Bu devrelerin yapısını gösteren devre şemaları kullanılır. Devre şemalarında devre elemanlarının yerleri ve bağlantıları semboller yardımıyla gösterilir.

Elektrik devrelerinde, devre elemanlarının sembolleri kullanılarak yapılan devre çizimlerine devre şeması adı verilir.

Arızalanan elektrikli araçlar, bu araçların üzerinde bulunan devre şemaları sayesinde kolayca onarılabilir.

Devre Elemanlarının Sembollerle Gösterimi

Bir elektrik devresini oluşturan pil, bağlantı kablosu, anahtar, duy, pil yatağı ve ampul gibi araçlara devre elemanı denir. Devrenin çalışabilmesi için duya ve pil yatağına ihtiyaç yoktur. Her ikisi de yardımcı elemandır. Bunlar olmadan da devre çalışabilir. Bu yüzden elektrik devresi sembollerle gösterilirken duy ve pil yatağı sembollerle gösterilmemiştir.

Devre Elemanlarının Görevleri:

Pil: Devrenin enerji kaynağıdır.

Bağlantı kablosu: Elektrik enerjisinin iletimini sağlar.

Anahtar: Elektrik enerjisini kontrol etmek için kullanılır.

Ampul (lamba): Elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştürür.

Duy: Lambanın takıldığı devre elemanıdır.

                                            Devre elamanlarının şemada gösterimi

İki pil, bir lamba, bir anahtar ve bağlantı kablosundan oluşan bir devre:

Anahtar kapatıldığında kapalı bir devre oluşur ve elektrik enerjisi bu devrede ampul üzerinden geçer. Ampul yanar. Anahtarı açık olan bir devrede elektrik enerjisi ampul üzerinden geçemez. Ampul yanmaz.

Şekilde verilen basit devrelerin şemalarını çizimi

2.BASİT BİR ELEKTRİK DEVRESİNDE LAMBA PARLAKLIĞINI ETKİLEYEN DEĞİŞKENLER

Bilimsel problemler çözülürken bilim insanları çeşitli gözlemler yaparak bilgi toplarlar. Bu bilgilere göre çeşitli çözümler üretirler. Ürettikleri çözümlerin doğruluğunu deneylerle test ederler.

Deneyler sırasındabağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenler kullanılır. Deneylerden elde ettikleri verileri değerlendirerek sonuçlara ulaşırlar.

Bağımsız değişken (Değiştirilen); bağımlı değişken üzerinde etkisi incelenen, etkileyen, araştırmacının doğrudan etkide bulunduğu değişkendir.

Bağımlı değişken (Gözlenen);  bağımsız değişkenlerden etkilenmesi beklenen araştırmacının doğrudan etkide bulunamadığı değişkendir.

Kontrol edilen değişken (Sabit tutulan değişkenler); yapılan deneyde sabit tutulan ve etkisi incelenmeyen, üzerinde değişiklik yapılmayan değişkenlerdir.

DEĞİŞKENLER:

Bağımlı değişken – (Gözlenen)                    

Bağımsız değişken – (Değiştirilen)

Kontrol Edilen değişken – (Sabit Tutulan Değişkenler)

Bilimsel bir araştırmada birden fazla bağımsız değişken varsa bağımsız değişkenlerden birinin etkisi incelenirken genellikle diğerleri sabit tutulur.

Bir elektrik devresinde lambanın parlaklığını değiştirme

Bağımlı değişken (Gözlenen): Ampulün parlaklığı

Bağımsız değişken (Değiştirilen): Ampul sayısı

Kontrol edilen değişken (Sabit Tutulan): Pil sayısı, anahtar ve iletken telin özellikleri

Bir elektrik ampullerin sayısı arttıkça ampul parlaklığı azalır. Burada lamba parlaklığını etkileyen ampul sayısı bağımsız değişken, ampul parlaklığı ise ampul sayısına bağlı olan bağımlı değişkendir. Pil sayısı, anahtar ve iletken telin özellikleri ise kontrol edilen değişkenlerdir.

Bağımlı değişken(Gözlenen): Ampulün parlaklığı

Bağımsız değişken(Değiştirilen): Pil sayısı

Kontrol edilen değişken(Sabit Tutulan): Ampul sayısı, anahtar ve iletken telin özellikleri

Bir elektrik devresinde pil sayısı artırıldığında ampul parlaklığı artar. Burada lamba parlaklığını etkileyen pil sayısı bağımsız değişken, ampul parlaklığı ise pil sayısına bağlı olan bağımlı değişkendir. Ampul sayısı, anahtar ve iletken telin özellikleri ise kontrol edilen değişkenlerdir.