7.Sınıf Sosyal Bilgiler 2. Ünite Özeti: Kültür Ve Miras

12 Kasım 2023 02:37

492

7.SINIF TÜM DERSLERİN PAYLAŞILDIĞI WHATSAPP GRUBU İÇİN TIKLAYINIZ

2.ÜNİTE: TÜRK TARİHİNE YOLCULUK
BEYLİKTEN CİHAN DEVLETİNE
Oğuzların Kayı Boyuna mensup olan Osmanlılar, 13.yüzyılda tüm Asya’yı kavuran Moğol istilasından kaçan beyliklerdendir.

İlk olarak Ankara Karacadağ’a yerleşen Kayılar, daha sonra Anadolu Selçukluları tarafından Söğüt uç beyi olarak Söğüt ve Domaniç çevresine yerleştirilirler.

Ertuğrul Gazi’nin ölümüyle başa geçen Osman Bey 1299’da aşireti beyliğe çevirir.

OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞUNU VE YÜKSELİŞİNİ KOLAYLAŞTIRAN NEDENLER
-Osmanlı Devleti kurulduğu sırada Anadolu ve Balkanlarda kuvvetli bir devletin olmaması
-Anadolu ve Balkanlardaki devlet ya da beyliklerin birbirleriyle sürekli çatışma halinde olması
-Osmanlıların Bizans’a karşı mücadele vermeleri evdekihocam.com
-Osmanlıların ele geçirdikleri yerlerde adil ve hoşgörülü bir yönetim kurmaları, buralardaki halkın din, dil ve kültürlerine karışmamaları
-Osmanlıların ele geçirdikleri yerlerdeki halkın güvenliğini sağlamaları, ekonomik durumlarını iyileştirmeleri
-Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Bey’in Ahi Şeyhi Edebali’nin kızıyla evlenmesi, böylece Ahilerin desteğini sağlaması
-Anadolu’daki beyliklerin kendi aralarında mücadele ederken Osmanlı Devleti’nin Bizans’a karşı mücadele vermesi, bu durumun da Osmanlı Devleti’nin gelişmesini sağlaması

NOT: Osmanlı Devleti resmen 1299 tarihinde Osman Bey tarafından kurulmuş ve devlet kurucusunun ismini almıştır.

OSMANLI DEVLETİ KURULUŞ DÖNEMİ (1299-1453)
OSMAN BEY DÖNEMİ (1281 – 1324)
1- Bizans’tan İnegöl, Yarhisar, Karacahisar, Bilecik, Mudurnu ve Yenişehir’i aldı.
2- Başkenti Bilecik’e taşıdı.
3- Bizans’a karşı Koyunhisar Savaşı’nı (1302) kazandı (İlk Osmanlı Bizans Savaşı)
4- İlk Osmanlı parasını bastırdı.

ORHAN BEY DÖNEMİ (1324 – 1362)
1- Orhan Bey Bursa’yı fethederek başkent yapmıştır.(1326)
2- Orhan Bey 1329’da Bizans’la yaptığı Palekanon (Maltepe) Savaşı’ nı kazanmış ve İznik’i almıştır.
3- 1345’te Karesioğulları Osmanlı Devleti’ne katılmıştır. Karesioğulları ile Balıkesir, Manyas ve Kapıdağı Osmanlı’ya katıldı ve Ege Denizi’ne ulaşıldı. Karesioğulları’nın donanması, Osmanlı Devleti donanmasının temelini oluşturdu.

4- Osmanlı Devleti Bizans’ı Bulgar işgaline karşı koruduğundan Bizans Devleti ödül olarak Çimpe Kalesi’ni Osmanlı Devleti’ne vermiştir. (1353).
5.Çimpe Kalesinin alınmasıyla ilk kez Rumeli’ye geçilmiştir.

Orhan Bey Dönemi’ndeki Teşkilatlanma Çalışmaları Şunlardır:
*Yaya ve müsellem adıyla ilk düzenli ordu kuruldu
*Ele geçirilen yerlere kadı ve subaşılar atandı.
*İlk kez divan teşkilatı kuruldu.
*İlk kez vezir atandı.
*İznik’te ilk medrese açıldı.
*Karamürsel’de ilk kez tersane kuruldu.

I. MURAT (HÜDAVENDİGAR) DÖNEMİ (1362-1389)
1-Bizans ve Bulgarlar’a karşı yapılan Sazlıdere Savaşı kazanıldı ve Edirne fethedildi (1363).
2-Edirne başkent yapıldı.
3- Haçlılarla Sırp Sındığı Savaşı (1364) yapıldı

Osmanlı Devleti’nin Haçlılarla yaptığı ilk savaştır. Haçlılar yenildi.
4-Germiyanoğullarından çeyiz olarak Kütahya ve Simav dolayları alındı.
5-Hamitoğullarından para karşılığında Akşehir, Yalvaç, Beyşehir, İsparta ve Seydişehir dolayları satın alındı.
6- I. Kosova Savaşı (1389)
Haçlı ordusunu Osmanlı Devleti I. Kosova Savaşı’nda mağlup etti.
Haçlı ordusu ile yapılan ilk büyük meydan savaşı kazanıldı.
** I. Murat savaş sonrası bir Sırplı tarafından şehit edildi.

İlk kez Acemi oğlanlar Ocağı, Yeniçeri Ocağı, Topçu Ocağı kuruldu.
*İlk kez Tımar Sistemi uygulandı ve Tımarlı Sipahiler oluşturuldu.

I. BEYAZIT (YILDIRIM) DÖNEMİ (1389-1402)
1-İstanbul ilk kez karadan ve denizden kuşatıldı. Ancak başarı olunamadı.
2-Bizans’ın Haçlılardan yardım istemesi üzerine İstanbul kuşatması kaldırıldı ve Niğbolu Savaşı yapıldı, savaş kazanıldı (1396). evdekihocam.com
3- Osmanlı sınırları Tuna Nehri’ne kadar ulaştı.
4- Halife tarafından Yıldırım’a “Sultan-ı İklim-i Rum” unvanı verildi.
5- İstanbul Yıldırım Beyazıt tarafından ikinci kez kuşatıldı. Kuşatma için Anadolu Hisarı (Güzelcehisar) inşa edildi.
6- Ankara Savaşı (1402) Osmanlı devleti ile Timur devleti arasında oldu.

Ankara Savaşının Sonuçları:
Osmanlı yenildi.
Yıldırım Beyazıt savaştan sonra esir düştü ve kısa süre sonra öldü.
*Fetret Devri Başladı
Anadolu’da siyasi birlik bozuldu.

FETRET DEVRİ (1402 – 1413)
Yıldırım Beyazıt’ın 4 oğlu (Süleyman, Mehmet, Musa, İsa) arasında Ankara Savaşı’ndan sonra taht mücadeleleri başladı.
1402’den 1413’e kadar devam eden kardeşler mücadelesini Mehmet Çelebi kazandı.

I.(ÇELEBİ) MEHMET (1413 – 1421)
1-Kardeşler arasındaki taht mücadelesine son veren Çelebi Mehmet, devleti yıkılmaktan kurtarmıştır. Bu nedenle devletin ikinci kurucusu sayılır.
2-İlk Osmanlı deniz savaşını Venediklilerle yaptı ve savaşı kaybetti.
3-Eflak Beyliği’ne son verdi. Bosna, Osmanlı egemenliğine girdi.

II. MURAT (1421 -1451)
1-İstanbul’u kuşatan ikinci Osmanlı padişahıdır.
2-Avrupalıların haçlı ordusunu oluşturmasını engellemek amacıyla Edirne – Segedin Antlaşması’nı imzaladı (1444).
3-Haçlılarla yapılan Varna Savaşı’nı (1444) kazandı
4-1448 yılında Haçlılarla yapılan II.Kosova Savaşı kazandı. Böylece;
*Türk hakimiyeti Balkanlarda kesinleşti.
*Haçlılar, Türkler için tehlike olmaktan çıktı.
*Avrupalılar’ın, Türkleri Balkanlar’dan atma ümidi sona erdi.
*Türkler, Avrupa karşısında savunmadan taarruza; Avrupalılar ise taarruzdan savunmaya geçti.

OSMANLI DEVLETİNDE TOPLUMSAL YAPI
Osmanlı Devleti’nde toplumsal yapı idari, dini ve meslek açısından olmak üzere üç gruptan oluşmaktaydı

OSMANLI DEVLETİ’NDE DEVLET YÖNETİMİ
DİVAN-I HÜMAYUN
Divan, devlet işlerinin görüşülerek karara bağlandığı en yüksek kuruldu. Divan teşkilatı Orhan Bey zamanında kurulmuştur. evdekihocam.com
II. Mahmut yaptığı ıslahatlar sırasında Divanı kaldırarak yerine Bakanlar Kurulu’nu kurmuştur. Divan, padişah için danışma meclisi niteliğindedir. Divanın iki özelliği vardır, hem yönetim kurumudur hem
de en yüksek mahkemedir.

DEVŞİRME SİSTEMİ:
Osmanlı Devleti’nde fethedilen yerlerde gayrimüslim ailelerden alınan çocuklar Müslüman ailelere verilirdi. Bu çocuklar dini ve örfi kuralara uygun şekilde yetiştirilir zeki olanlar Enderun mektebine yönlendirilir. Diğerleri ise Yeniçeri askeri olarak görev yapardı.

İSKAN POLİTİKASI:
Osmanlı Devleti Balkanlarda kalıcılığı sağlamak ve bu toprakları Türkleştirmek amacıyla Anadolu’da konar göçer yaşayan Türkmenler buralara yerleştirirdi. Uygulanan bu siteme İskan Politikası adı verilmekteydi

İSTİMALET POLİTİKASI:
Osmanlı’da fethedilen yerlerde uygulanan hoşgörü ve adalet politikasıdır. Osmanlı’da topraklar fethedilmeden önce abdal adı verilen derviş kişiler fethedilecek yere gider Osmanlı’nın adalet ve hoşgörü politikasından bahsederlerdi. Yani topraklardan önce gönüller fethedilirdi.

MİLLET SİSTEMİ:
Osmanlı’da millet ırka göre değil Müslüman ve gayrimüslim olarak iki gruba ayrılırdı.
Gayrimüslimler inançlarını, ibadetlerini özgür bir şekilde yaşayabiliyorlardı.

OSMANLI DEVLETİ YÜKSELİŞ DÖNEMİ (1453-1699)
İSTANBUL’UN FETHİ (29 Mayıs 1453)
Fethin Sebepleri
-İstanbul’un, Osmanlı Devleti’nin Anadolu ve Rumeli topraklarının ortasında yer alması Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü bozuyordu. evdekihocam.com
-Bizanslılar, Osmanlı ordusunun İstanbul Boğazı üzerinden Rumeli’ye geçişlerini engelliyorlardı.
-Bizanslılar, Anadolu Beyliklerini ve Osmanlı şehzadelerini taht kavgaları için kışkırtıyorlardı.
-İstanbul, Asya’yı Avrupa’ya bağlayan kara ve deniz ticaret yolları üzerinde bulunuyordu. Ekonomik açıdan önemli bir konuma sahiptir.
-Bizanslıların Osmanlı Devleti’ne karşı Haçlı Seferleri yapılmasını sağlamaları, devleti zor durumda bırakıyordu.
-II. Mehmet’in, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hadisindeki müjdeye ulaşmak istemesidir.

FETİH İÇİN TÜRKLERİN YAPTIĞI HAZIRLIKLAR
-Bizans’a Karadeniz’den gelebilecek yardımı önlemek için Anadolu Hisarı’nın (Güzelcehisar) karşısına Rumeli Hisarı (Boğazkesen) yaptırıldı.
-Bizans’a ait Silivri ve Vize kaleleri alındı.
-Surları yıkabilecek büyüklükte toplar döktürüldü (bu topların en büyüğüne “şahi” denirdi).
-Surlara tırmanmak için tekerlekli kuleler yaptırıldı.
-400 parçalık güçlü bir donanma oluşturuldu.
-Balkan devletleriyle saldırmazlık antlaşması imzalandı, Balkan sınırına asker gönderildi.

BİZANSLILARIN YAPTIĞI HAZIRLIKLAR
-Surlar ve kaleler tamir edilerek buralara asker yerleştirildi.
-Haliç’in ağzı eski gemiler ve zincirlerle kapatıldı.
-Grejuva (Rum Ateşi) denilen silahların sayısı artırıldı.
-Avrupa devletlerinden yardım istendi.

İSTANBUL’UN KUŞATILMASI
Osmanlılar, büyük bir orduyla İstanbul’a gelerek şehri karadan ve denizden kuşattılar. Kuşatma sırasında II. Mehmet 72 parça gemiden oluşan donanmayı bir gecede karadan Haliç’e indirtti. 53 günlük bir kuşatmadan sonra 29 Mayıs 1453’te İstanbul fethedildi.
Surlara Türk bayrağını ilk diken Ulubatlı Hasan oldu. Fatih Sultan Mehmet, Bizanslılara yaşantılarına önceden olduğu gibi devam edebilecekleri, din ve mezhep özgürlüklerine dokunulmayacağı konusunda güvence verdi.

FETHİN SONUÇLARI

TÜRK TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI
-Anadolu ve Rumeli arasındaki toprak bütünlüğü sağlandı.
-Başkent Edirne’den İstanbul’a taşındı.
-Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi’ni tamamladı, Yükselme Dönemi’ne geçti, imparatorluk aşamasına ulaştı.
-Osmanlı Devleti’nin İslam dünyasındaki saygınlığı arttı.
-Karadeniz ticareti Osmanlıların eline geçti.
-II. Mehmet “Fatih” unvanını aldı.
-Avrupalıların Türkleri Balkanlardan çıkarma umutları kalmadı. Osmanlıların Avrupa’daki ilerlemeleri kolaylaştı.
DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN SONUÇLARI
-Asya ile Avrupa arasındaki önemli kara ve deniz ticaret yolları, İstanbul Boğazı ve Karadeniz ticaret yolu Osmanlıların denetimine geçti. Bu durum Avrupalıların Coğrafi Keşifleri başlatmalarında etkili oldu.
-Bizans İmparatorluğu (Doğu Roma İmp.) yıkıldı.
-İstanbul’dan kaçan bilginler İtalya’ya gitmişler, bu da Rönesans ve Reform hareketlerine zemin hazırladı.
-Kale ve surların toplarla yıkılabileceği anlaşıldı, bu durum Avrupa’da feodalitenin (derebeyliğin) zayıflamasında ve krallıkların güçlenmesinde etkili oldu.
-Venedik-Ceneviz ticareti olumsuz yönde etkilendi.
-Ortaçağ sona erdi, Yeniçağ başladı.

FATİH SULTAN MEHMET DÖNEMİ DİĞER GELİŞMELER
-Doğu seferine çıkarak;

Karamanoğulları beyliğini Osmanlıya bağladı.
-Doğu Anadolu da bulunan ve Osmanlı aleyhine işbirlikleri yapan Akkoyunlular üzerine sefer yaparak Uzun Hasanı Otlukbeli savaşında mağlup ederek Osmanlı sınırlarını Fırat nehrine kadar genişletti.
-Trabzon u alarak Trabzon Rum İmparatorluğunu yıktı.
-Batı(Avrupa) seferine çıkarak;
Sırbistan, Mora Yarımadası, Arnavutluk, Bosna, Hersek alındı.
Denizlerde;
Karadeniz de Amasra, Sinop, Trabzon ve Kırım alınarak Karadeniz Türk gölü yapıldı.
Osmanlının ege denizinde fetihler yapması üzerine Venediklilerle savaşlar yapıldı. Venediklilere ticaret hakları verildi.
-Fatih; Başkenti İstanbul’a taşıdığı için, içerisinde oturacağı, devlet işlerinin görüşüleceği, hazinenin bulunduğu, Osmanlının en yüksekokulunun (Enderun) açılacağı Topkapı Sarayı’nı yaptırmıştır.
-Fatih; Osmanlı devletinin ilk altın parasını bastırmıştır Bu olay Osmanlıda ticaret ve zenginliğin göstergesidir. Kapalı Çarşıyı yaptırmıştır.

II. BEYAZIT
1-Kardeşi Cem sultan ile taht kavgası yaptı. Cem sultan
papanın eline düştü, Beyazıt’a karşı kullanıldı. Bir iç mesele diye başlayan olay dış sorun haline geldi. Bu yüzden Beyazıt döneminde Avrupa ya yeterince seferler yapılamadı.
2-Venediklilerden Akdeniz’de Modon, Koron, Navarin ve İnebahtı kaleleri alındı.
3-Karadeniz de Kili ve Akkerman kaleleri alındı.

I. SELİM (YAVUZ)
1-Hep Osmanlının doğusu ile ilgilendi. Avrupa ya sefer düzenlemedi. Doğu da Akkoyunlu Türk devleti yıkıldıktan sonra İran da Safevi (Şii mezhebi) devleti kurulmuştu.
Doğu Anadolu’ya hakim olmak istiyordu ve Safevi hükümdarı Şah İsmail Şii mezhebini Anadolu ya yaymak istiyordu. Yavuz Sultan Selim İran seferine çıkarak Çaldıran Savaşı Safeviler’i yendi ve İran’ın içlerine kadar ilerledi.
2-Yavuz Sultan Selim İran seferi sırasında kendisine yardım etmeyen Dulkadiroğulları (Maraş) Beyliğini Turnadağ Savaşı ile yıktı.
3-Güneyde Osmanlının komşusu olan Mısır ve Suriye’yi elinde tutan, halifeliğin sahibi olan Memlükler üzerine sefer düzenledi.
Mercidabık ve Ridaniye savaşlarını kazanarak Memlükleri yıktı. Mısır ve Arap Yarımadası Osmanlıya geçti. Halifelik ve Peygamberimize ait olan kutsal emanetler İstanbul a getirildi.

NOT: Yavuz Sultan Selim’den itibaren Osmanlı padişahları aynı zamanda Halifelik (Müslümanların lideri) unvanını da kullanmaya başlamışlardır.

I. SÜLEYMAN (KANUNİ) ( 1520- 1566)
1-Avrupanın önemli merkezlerinden Belgrad’ı aldı. Askeri merkez yaptı.
2-Macar ordusu ile yaptığı Mohaç Savaşını iki saat gibi kısa sürede kazanarak Macaristan’ı ele geçirdi.
3-Avusturya ya ait olan viyana şehrini kuşattı ama hazırlıksız olduğu için alamadı. Avusturya ile 1533 de İstanbul Antlaşması yapıldı.
4-Fransa Kralını Alman imparatoru Şarlken’in elinden kurtardı. Fransa’yı Hristiyan birliğinden koparmak için kapitülasyonları (ayrıcalıkları) verdi.
5-Avrupa içlerine 13 defa sefer düzenledi.(Almanya, Avusturya)
6-İranın (Safevilerin) Osmanlı topraklarına saldırması üzerine doğuda İran seferine çıktı. Safeviler barış isteyince İran ile ilk antlaşma olan Amasya Antlaşmasını yaptı.

OSMANLI DEVLETİ’NDE DENİZCİLİK
-Osmanlı Devleti’nin ilk donanması Karasibeyliği’nin donanmasından oluşturulmuştur. Yani Osmanlı Devleti’nin donanmasının temelleri Karasibeyliği’nin ele geçirilmesiyle atılmıştır.
-Fatih Sultan Mehmet döneminde Cenevizlilerden Amasra alındı. Candaroğulları Beyliği’ne son verildi. Trabzon Rum Devleti’ne son verildi ve Trabzon alındı. Kırım, Osmanlı Devleti’ne bağlandı.

NOT: Kırım’ın alınması ile Karadeniz bir Türk gölü haline geldi. Doğu ticaret yolları (İpek ve Baharat Yolu) güvenlik altına alındı.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde Rodos Adası fethedildi (1522). Avrupalıların Barbaros dedikleri Hızır Reis Kaptan-ı Derya yapıldı. Preveze Deniz Savaşı yapıldı.

PREVEZE DENİZ SAVAŞI (1538)
-Osmanlı donanması ile Venedik, Ceneviz Malta, İspanya ve Portekizlilerden oluşan Haçlı donanması arasında yapıldı.
-Nedeni; Osmanlı Devleti’nin, Akdeniz ticaretini denetimi altına almak istemesi, Barbaros Hayrettin Paşa’nın Akdeniz’de kazandığı başarıların Avrupalıları telaşlandırması.
-Savaşı, Osmanlı donanması kazandı.
-Preveze Deniz Zaferi ile Akdeniz’deki üstünlük Osmanlıların eline geçti.

NOT: Preveze Deniz Savaşı’yla Akdeniz bir Türk gölü haline geldi.
NOT: Preveze Deniz Savaşı, Osmanlı Devleti’nin denizlerdeki ilk ve en önemli başarısı olmuştur.

KIBRIS’IN FETHİ (1571)
-Kıbrıs Venediklilerin elindeydi.
-Nedeni; Osmanlı Devleti’nin, Doğu Akdeniz’i güvenlik altına almak istemesi, Venediklilerin Türk gemilerine saldırmaları, Kıbrıs’ın zengin bir ülke olmasıdır.
-Lala Mustafa Paşa komutasında gönderilen donanma, Kıbrıs’ı Venediklilerden aldı.
-Kıbrıs’ın alınmasıyla; Anadolu, Suriye ve Mısır arasındaki deniz yolu güvenlik altına alındı, Doğu Akdeniz’de Osmanlı hâkimiyeti güçlendi, Akdeniz tamamen Osmanlı egemenliğine girdi.

İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI (1571)
-Osmanlı donanması ile Venedik, Ceneviz, İspanya, Portekiz ve Malta donanmalarının oluşturduğu Haçlı donanması arasında yapıldı.
-Sebebi; Osmanlıların Kıbrıs’ı alması, Doğu Akdeniz’de daha da güçlenmeleridir.
-Savaşı, Haçlı donanması kazandı ve Osmanlı donanmasını İnebahtı’da yaktılar.
-Sonucu; İnebahtı yenilgisi Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki egemenliğini bir süre için sarsmıştır. Ancak kısa sürede güçlü bir donanma ile üstünlük yeniden sağlamıştır (İnebahtı yenilgisinden sonra Sokullu Mehmet Paşa Venedik elçisine; “Biz Kıbrıs’ı almakla sizin kolunuzu kestik. Siz de donanmamızı yakmakla bizim sakalımızı tıraş ettiniz. Kesilen kolun yerine başkası gelmez; fakat tıraş edilen sakal
daha gür çıkar.” demiştir).
-Osmanlı donanması 1669 yılında 24 yıl süren deniz kuşatmasından sonra Girit adasını alarak Akdeniz egemenliğini güçlendirmiştir.

AVRUPA’DA UYANIŞ
COĞRAFİ KEŞİFLER
Coğrafi Keşifler, 15. yüzyıl ve 16. yüzyıllarda Avrupalılar tarafından yeni ticaret yollarının bulunması amacıyla başlattıkları keşiflere denir.

Coğrafi Keşiflerin Sebepleri
-Geleneksel ticaret yollarının (İpek ve Baharat yolu) müslümanların eline geçmesi
-Coğrafya bilgisinin ilerlemesi, Pusulanın geliştirilmesi
-Gemicilik sanatındaki ilerlemeler
-Efsane ve hurafelere inanmayan cesur gemicilerin yetişmesi

Yapılan Coğrafi Keşifler
-Portekizli Bartelmi Dias Afrika’nın güney ucuna ulaşarak Ümit Burnu’nu buldu
-İspanyol asıllı Kristof Kolomb, Amerika Kıtası’nı buldu Ancak yeni bir kıta keşfettiğini anlayamadan öldü
-Portekizli Vasko do Gama Ümit Burnu’nu dolaşarak Hindistan’a vardı
-Kristof Kolomb’un ölümünden kısa bir süre sonra İtalyan gemici Ameriko Vespuçi, Amerika’nın Hindistan değil yeni bir kıta olduğunu dünyaya ilân etti ve kıtaya onun adı verildi (Amerika)
-Portekiz asıllı Macellan tarafından başlatılan batıya seyahat Del Kano tarafından tamamlanarak dünyanın yuvarlak olduğu ilk kez ispatlanmıştır.

COĞRAFİ KEŞİFLERİN SONUÇLARI
-Hıristiyanlık yayıldı. Buna karşılık dünyanın düz olduğu gibi pek çok yanlış bilgi aktaran din adamlarına olan güven azaldı.
-Keşfedilen yerlerde yetişen domates, vanilya, patates, tütün, kakao gibi bitki türleri ile Avrupalılar ilk kez tanıştı.
-Avrupalıların, keşfettikleri yerleri sömürgeleştirmesiyle Sömürgecilik dönemi başladı.
-Keşifler, ticaret yollarının değişmesine neden oldu. Akdeniz limanları ile Baharat ve İpek Yolu eski önemini kaybederken Hint Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı.
-Yeni keşfedilen ülkelerde bol miktarda bulunan altın ve gümüş gibi değerli madenler Avrupa’ya getirildi.
Avrupa’da ticaretle uğraşan kişiler (Burjuva sınıfı) zenginleşti.
Tüccarların, soyluların ellerinde bulunan toprakları satın almalarıyla soylular eski güçlerini kaybettiler.
-Zenginleşen Avrupalılar, kültür ve sanat hareketlerini desteklediler. Böylece, Avrupa’da Rönesans’ın doğmasına ortam hazırlamış oldu.

RÖNESANS:
Kelime anlamı “yeniden doğuş“tur. 15. ve 16. yy’da Sanat, edebiyat ve bilim alanlarındaki gelişmelere verilen addır.
Nedenleri:
-Coğrafi Keşiflerle birlikte ekonomik refaha kavuşan halkın bilim ve sanata önem vermeye başlaması.
-Eski Helen ve Roma dönemine ait eserlerin incelenmesi.
-Kâğıt ve Matbaanın öğrenilmesiyle birlikte okuma-yazma oranının artması, düşüncelerin geniş alanlara yayılması.
-İstanbul’un fethinden sonra İtalya’ya kaçan bilginlerin orada yapmış oldukları çalışmalar.
-Avrupa’nın İslami bilimsel eserleri kendi dillerine çevirmeleri
-Bilim adamlarını destekleyen “mesen” sınıfının varlığı.
Gelişimi
İtalya’da başlayan Rönesans hareketleri, bütün Avrupa’ya yayılmıştır. Rönesans hareketleri Fransa ve Polonya’da bilim, Hollanda’da resim, İngiltere’de edebiyat alanında gelişme sağlanmasında etkili olmuştur. Bu dönemde; Giovanni Boccaccio, Nikola Makyevel, Francesko Petiark, Ciyovanni Bellini, Albert Dürer, Francis Bacon, Misel Monteyn, Leonardo Da Vinci, William Shakespeare gibi bilim adamları yetişmiştir.
UYARI: Rönesans’ın İtalya’da başlama nedeni, coğrafi konumu, ekonomik refahı ve eski Roma antik eserlerinin burada bulunmasıdır.
Sonuçları
Orta Çağ’ın skolastik kilise düşüncesi yıkılırken yerine serbest ve bilimsel düşünce doğdu.
Hristiyanlığın sanat ve düşünce üzerindeki baskısı sona erdi.
Bilim sanat ve edebiyatta pek çok yeni eserler verildi.
Reform hareketine zemin hazırlandı.
Avrupa’da bilimsel gelişmelerin önü açıldı.

REFORM:
Kelime anlamı düzeltme, yenileme anlamındadır. 16. yüzyılda Katolik mezhebindeki bozulmalar karşısında ilk olarak Almanya’da başlayan dinde yeni düzenlemeler yapılmasına “Reform” denir.
Nedenleri:
-Kağıt ve matbaayla birlikte okur yazar oranının artması.
-İncil’in farklı dillere çevrilmesi sonucu İncil’in asıl içeriğinin öğrenilmesi ve din adamlarına olan güvenin azalması.
-Kilisenin Endülüjans yetkisini kullanarak zenginleşmesi ve halkın bu gelişmelere tepkisi.
-Rönesans hareketleriyle birlikte düşünce özgürlüğünün oluşması
Gelişimi
Martin Luther kilisenin uygulamalarına karşı çıkmıştır. Buna karşılık kilise, Martin Luther’i dinden çıkarmış ve ölüme mahkum etmiştir. Martin Luther, Katolik kilisesine karşı, Protestanlık mezhebini kurmuştur.
Sonuçları:
-Avrupa’da yeni mezhepler ortaya çıkarak mezhep birliği bozulmuştur.
-Katolik kilisesine ve din adamlarına olan güven azalmıştır.
-Kilisenin elinde bulunan eğitim sistemi laik bir şekle dönüştürülmüştür.
-Kilisenin elinde bulunan topraklar, mallar halk tarafından paylaşılmıştır.
-Bilimsel çalışmalar önündeki en büyük engel olan kiliseler, eski önemini kaybetmiştir.

AYDINLANMA ÇAĞI

Avrupa’da ortaya çıkan her konuda akla öncülük tanıyan düşünce sistemine Aydınlanma”, bu düşünce sistemi ile gelen yeni döneme ise ”Aydınlanma Çağı” adı verilir. Aydınlanma Çağı’nda ”aklın kullanılması ile doğru bilgiye ulaşabileceği” fikri temel olarak kabul edilmiştir. Bu dönemde deney ve gözlem önem kazanmış, doğa bilimlerinde büyük gelişmeler sağlanmıştır.
Aydınlanma Çağı’nın oluşmasında etkili olan bilim adamlarından bazıları şunlardır.

Descartes: matematikle ilgili önemli çalışmalar yapmıştır. Analitik geometri alanında önemli katkılar sağlamıştır.
Jan Jak Russo: baskıcı düşüncelere karşı çıkarak demokrasinin doğmasına ve gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Galile: Astronomi ve fizik konularının yanında matematik alanında da çalışmalar yapmıştır. Klasik mekaniğin temellerini kurarak, astronomi sisteminin fiziğini ortaya koymuştur.
Teleskobu, gök cisimlerini izleme yani astronomik düşünceyle kullanmıştır. “Yıldızların Habercisi” adlı eserinde, Güneş’in üzerindeki gölgelerin, Güneş’in kendi lekesi olduğunu söylemiştir. Bunun
yanında, Batlamyus’un ortaya koymuş olduğu Venüs’ün devamlı olarak belli uzaklıkta olması ve hilal şeklinde görünmesi gerektiği fikrini çürütmüştür. Venüs’ün uzaklığının ve şeklinin zamanla değiştiğini ortaya koymuştur.

Johann Kepler: Astronomi ve matematik alanlarında çalışmalar yapmıştır. Gezegenlerin, Güneş çevresinde yörüngeler çizerek hareket ettiğini ortaya koymuştur.

Newton: Diferansiyel integral hesabını icat etmiştir. Uzunluklar, alanlar, sıcaklıklar ve ağırlık konusunda çalışmalar yapmıştır. Matematik alanında kat sayıların birbirini izleme kuralını ve yer çekimi kanunu bulmuştur.

SANAYİ İNKILABI
XVIII. yüzyılda ilk olarak İngiltere’de başlayan, daha sonra diğer Avrupa ülkelerine yayılan, etkileri bakımından tüm dünyayı sarsan önemli bir olaydır. İngiltere’de James Watt tarafından buhar gücünün makinelerde kullanılmasıyla tekstil alanında 18. Yy. ortalarında başlamış, Yakınçağ’da büyük bir gelişme göstermiştir.
Sonuçları:
-Pazar ve hammadde ihtiyacı artmış, sömürgecilik yeni bir boyut kazanmıştır.
-İşçi sınıfı ortaya çıkmıştır.
-Köylerden şehirlere hızlı nüfus akını başlamıştır.
-Sanayileşemeyen ülkeler sömürge durumuna düşmüştür.
-Osmanlı ülkesi, kapitülasyonların da etkisiyle açık Pazar haline gelmiştir.
-Osmanlı küçük esnafı ve Lonca teşkilatı çökmüştür.
-Kapitalizm, Liberalizm, Sosyalizm gibi kavramlar ortaya çıkmıştır.

FRANSIZ İHTİLALİ
Yakın Çağı başlatan, dünya tarihinde önemli yer tutan bir olaydır. Fransız halk meclisi, vergilerin meclisin onayı olmadan toplanmasını istememiş, onun üzerine Kral, meclisi dağıtmak istemiştir. Meclis de buna karşılık yeni bir anayasa metni hazırlamıştır. Kral anayasa metnine karşı çıkıp askerlerini meclise göndermiştir. Halk bu duruma kayıtsız kalmayarak meclisi desteklemiş ve Bastil Hapishanesindeki siyasi tutukluları serbest bırakmıştır. 1789’da İnsan Hakları ve Vatandaş Hakları Bildirisi ilan edilmiştir.
Nedenleri
Kralların halktan adaletsiz bir şekilde vergi toplaması ve halk sefalet içinde yaşadığı halde soyluların lüks içinde yaşaması J.J. Rousseau, Montesquieu gibi Fransız aydınlarının yönetimi ve sosyal eşitsizliği eleştirici yönde eserler vererek halkı aydınlatması Halkın sosyal sınıflara ayrılması, alt tabakada olanların soylular ve rahipler tarafından ezilmesi
Fransa’nın ekonomisinin bozulması üzerine halktan ağır vergiler toplanması

Sonuçları
Soylu ve rahiplerin ayrıcalıkları kaldırılarak herkes eşit sayılmıştır.
Monarşi sistemi yıkılarak yerine halkın egemen olduğu demokratik sistem gelmiştir.
Eşitlik, milliyetçilik, adalet ve özgürlük kavramları devletler arasında yaygınlık kazanmıştır.
İmparatorluklar yıkılarak yerine milli devletler, gücünü tanrıdan alan krallıklar yıkılarak laik devletler kurulmuştur.

Bilgi: Laiklik, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrı olduğunu savunan ilkedir. Millî devlet ise tek bir ulusun oluşturduğu devlet yapısıdır.

DEĞİŞEN DÜNYADA DEĞİŞEN OSMANLI
LALE DEVRİ
Lale Devri, 1718 Pasarofça Antlaşması’ndan 1730 Patrona Halil İsyanı’na kadar olan dönemdir. Dönemin padişahı III. Ahmet, sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’dır. Bu dönemde;
-Devlette huzur ve barış sağlanmaya çalışıldı.
-Lüks ve eğlenceye düşkünlük vardı.
-Sanat ve edebiyata önem verildi.
-Avrupa’daki bilim, sanat, kültür ve askerlik gibi alanlardaki gelişmeler takip edilmeye çalışıldı.
-Birçok saray ve köşk yapıldı, bahçeler çiçeklerle süslendi.
Özellikle lale çiçeğinin çeşitleri yetiştirildi (bu nedenle döneme “Lale Devri” denildi).

LALE DEVRİ ISLAHATLARI
-İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi tarafından İstanbul’da ilk Türk matbaası kuruldu (1727).
Matbaada dini kitaplar dışında da eserler basıldı.
-Avrupa’daki yenilikleri ve gelişmeleri daha yakından takip edebilmek için Paris, Londra, Viyana gibi başkentlere geçici elçilikler kuruldu.
-Yalova’da kâğıt fabrikası kuruldu.
-Yeniçerilerden bir itfaiye bölüğü oluşturuldu.
-İstanbul ve önemli şehirlerde kütüphaneler açıldı.
-İlk defa çiçek aşısı uygulandı.
-İstanbul ve Selanik’te kumaş fabrikası kuruldu.
-İstanbul, İznik ve Kütahya’da bulunan çini atölyeleri yenilendi.
-Arapça ve Farsça eserler Türkçe’ye çevrildi.
-Yerli malı kullanımına önem verildi.
-Mimari, resim ve minyatürde gelişmeler oldu (III. Ahmet Çeşmesi, Levni’nin minyatürleri).
-Yeni kütüphaneler açıldı. Doğu ve Batı eserleri tercüme edildi.

NOT: Lale Devri’nde askeri alanda ıslahat yapılmamıştır.

PATRONA HALİL İSYANI (1730)
-Patrona Halil adında bir hamam tellağı, İstanbul’da ayaklanma çıkardı. Halkın bir kısmı da bu ayaklanmayı destekledi.
-Sebepleri; devlet adamlarının lüks ve eğlenceye düşkünlükleri, aşırı harcamalarda bulunmalarının halk arasında hoşnutsuzluk oluşturması; ıslahatların halkın düzeyinde olmaması; Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın, yakınlarını yüksek memurluklara getirmesidir.
-Sonuçları; Nevşehirli Damat İbrahim Paşa öldürüldü; III. Ahmet tahttan indirilerek yerine I. Mahmut getirildi; köşkler yıkıldı, bahçeler bozuldu; Lale Devri sona erdi.

NOT: Levni; Lale Devri’nin en önemli minyatür üstadıdır.

I. MAHMUT
-Topçu ve humbaracı ocakları ıslah edildi.
-Orduda; takım, tabur, bölük ve alay teşkilatı kuruldu.
-Orduya subay yetiştirmek için Kara Mühendishanesi (Mühendishane-i Berri Hümayun) açıldı (1731)

III. MUSTAFA
-Tophane ıslah edildi, yeni toplar döktürüldü.
-Sürat Topçuları birliği kuruldu.
-Maliye alanında düzenlemeler yapıldı.
-Donanmaya subay yetiştirmek amacıyla Deniz Mühendishanesi (Mühendishane-i Bahri Hümayun) açıldı

I. ABDÜLHAMİT
-İstihkâm Okulu açıldı.
-Sürat topçularının sayısı arttırıldı.
-Kara ve deniz kuvvetlerini ıslah etmek için Avrupa’dan subaylar ve uzmanlar getirildi.
-Maliye alanında düzenlemeler yapıldı.

III. SELİM
-III. Selim döneminde yapılan ıslahatların tümüne “Nizam-ı Cedit” (Yeni Düzen) denir.
-Avrupa tarzında bir ordu kuruldu. Bu orduya “Nizam-ı Cedit Ordusu” denir (Nizamı-ı Cedit ordusunun eğitim ve öğretimi için Fransa ve İsveç’ten subaylar getirildi. Bu ordu Akka Kalesi önünde
Napolyon’un ordusunu yenilgiye uğrattı).
-Nizam-ı Cedit ordusunun masraflarını karşılamak için “İrad-ı Cedit” hazinesi kuruldu.
-Yerli malı kullanımı teşvik edildi.
-Avrupa’yı yakından takip edebilmek için Londra, Paris, Viyana ve Berlin’de sürekli elçilikler kuruldu.
-Okullarda yabancı dil uygulaması başlatılarak Fransızca zorunlu yabancı dil haline getirildi.
-III. Selim dönemi Kabakçı Mustafa İsyanı ile sona erdi. Nizam-ı Cedit Ocağı kaldırıldı.

YÜZYILDA YAPILAN ISLAHATLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ
-Osmanlı Devleti’nin bilim ve teknik alanında Avrupa’nın gerisinde kaldığı kabul edilerek, Avrupa örnek alınmıştır.
Bu dönemde yapılan ıslahatlarda Avrupa’nın etkisi görülmektedir.
-Gerilemeyi durdurmak için köklü ıslahatlar yapılmıştır.
-Islahatlar padişahlar ve devlet adamları tarafından gerçekleştirilmiştir. Islahatlar daha çok kişilere bağlı kalmıştır.
-Islahatlara karşı en büyük tepki yeniçerilerden gelmiştir.
-Islahatlara karşı isyanlar çıkmış, çıkan isyanlar sonucunda yapılan ıslahatlar yarım kalmıştır.
-Bu dönemde yapılan ıslahatlar 17. yüzyılda yapılan ıslahatlara göre daha köklü ve kalıcı olmuştur.
-Islahatlar sonucu birçok teknik makine ve buluş İstanbul’a gelmiştir.

II. MAHMUT
1826’da Yeniçeri Ocağı’nı kaldırdı. (Vaka-i Hayriye –Hayırlı Olay) Asakir-i Mansure-i Muhammediye adında yeni bir ordu kuruldu.
Harp Okulu açıldı.
Giysi konusunda memurlara zorunluluklar getirildi.
Eyaletler yeni valiliklere ayrılarak memurlar maaşlı duruma getirildi.
Müsadere (devletin ölen kişilerin mallarına el koyması ) yöntemi kaldırıldı.
Tımar sistemi kaldırıldı.
Divan kaldırıldı; Bakanlar Kurulu sistemine geçildi.
Muhtarlıklar oluşturuldu.
Posta örgütü oluşturuldu.
Karantina servisi kuruldu.
Askeri amaçla, yalnız erkeklerin sayıldığı ilk nüfus sayımı yapıldı.
İlk resmi Türk gazetesi yayınlandı. (Takvim-Vekaî).
İlköğretim zorunlu duruma getirildi.
İlk kez Avrupa’ya öğrenci gönderildi.
Edebiyat, tarih, tıp alanında fakülteler açıldı.

NOT: Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması, II. Mahmut’un ıslahatlarını rahat yapmasına olanak sağlamıştır.

ABDÜLMECİD DÖNEMİ
-1839’da Tanzimat Fermanı yayınlandı. Tanzimat Fermanı; Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlanarak Gülhane Parkı’nda halka okundu.
Fermanın diğer adı da “Gülhane Hatt-ı Hümayunu’dur.
Tanzimat Fermanı ile; Osmanlı topraklarında yaşayan herkesin (Müslüman, Hıristiyan, Musevi) can, mal ve namus güvenliğinin sağlanması, mahkemelerin açık hale getirilmesi, kanun önünde eşitliğin sağlanması,
vergilerin herkesin gelirine göre düzenlenmesi ve herkese mal edinebilme hakkı sağlandı.
-1856 tarihinde Islahat Fermanı imzalandı. Islahat Fermanı ile;
Hıristiyan ve Musevileri küçük düşürücü sözlerin kullanılmaması, azınlıkların kilise ve okul açması, devlet memuru olabilmesi, il genel meclisine üye olması, din ve mezhep özgürlüğünün tanınması, herkesin kanun önünde eşit olması, herkesin serbest ticaret yapmasına imkân sağlandı.
-İlk defa kâğıt para basıldı (“kaime” adı verilir).
-Galatasaray Sultanisi, Mülkiye, Darüşşüfaka ve Sanat Okulları açıldı.
-Yeni yönetim birimleri oluşturuldu. Bunlar; il, liva, kaza, nahiye ve köylere ayrıldı.

II. ABDÜLHAMİT
-1876’da I. Meşrutiyet Genç Osmanlılar (Jön Türkler/Namık Kemal, Mithat Paşa, Ziya Paşa)’ın çalışmalarıyla II. Abdülhamit tarafından ilan edildi. I. Meşrutiyet’in ilanı ile; padişahın yetkileri kısıtlandı. Halk ilk kez yönetime katılma hakkı elde etti.
23 Aralık 1876’da Kanun-i Esasi kabul edildi.
NOT: Kanun-i Esasi, Osmanlı Devleti ve Türk tarihinin ilk anayasasıdır.
-Anayasaya göre, padişah meclisi kapatma yetkisine sahipti. II. Abdülhamit, 1877–1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) nedeniyle meclisi kapattı ve milletvekillerini Malta’ya sürgüne gönderdi.
-Meşrutiyeti yeniden kurmak isteyen aydınlar İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni kurdular. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin (Enver Bey ve Niyazi Bey) baskılarına daha fazla dayanamayan II. Abdülhamit 23
Temmuz 1908’de II. Meşrutiyet’i ilan etti.
Kanun-i Esasi bazı değişiklikler yapılarak yeniden ilan edildi. Padişahın meclisi açma-kapama yetkisi kısıtlandı, sürgüne gönderme yetkisi elinden alındı.

31 MART OLAYI:
Meşrutiyet yönetimine karşı olanların kışkırtmaları sonucu 13 Nisan 1909 günü (Hicri takvime göre 31 Mart) İstanbul’da ayaklanma çıktı.
Ayaklanmayı bastırmak için İttihat Terakki Cemiyeti, Hareket Ordusu adı verilen bir birliği Selanik’ten İstanbul’a gönderdi.
Ordunun kurmay başkanı, Mustafa Kemal idi. İsyan bastırıldı.
II. Abdülhamit tahttan indirildi.

HABERLEŞME ALANINDA YAPILAN ISLAHATLAR
Osmanlı devlet adamları XIX. yüzyılda haberleşme alanında ıslahatlar yapılması gerektiğini düşünmüştür.
Bunun üzerine 1840 yılında Posta Nezareti kurulmuştur. Posta Nezareti’nin kurulmasının ve illere postaneler açılmasının ardından ise Osmanlı Devleti ilk kez 1854 yılında Kırım Savaşı’nda telgrafı kullanmıştır. Telgraf daha sonra, telgraf hatlarının ülke geneline yayılması ile önemli bir haberleşme aracı hâline gelmiştir.

ULAŞIM ALANINDA YAPILAN ISLAHATLAR
Buharlı makinenin icat edilmesinin ardından XIX. yüzyılda Avrupa’da buharla çalışan tren ve gemiler kullanılmaya başlanmıştır.
Osmanlı Devlet adamları buharlı makine ile çalışan bu araçları incelemiş ve İngiltere’den buharlı bir gemi alınmıştır.
Buharlı gemilerden sonra buharlı trenler de kullanılmaya başlanmıştır. İlk demir yolu hattımız İzmir ile Aydın arasında inşa edilmiş, zamanla başka demir yolu ağları da açılmış ve ulaşım kolaylaşmıştır. 1851’de Şirket-i Hayriye kuruldu. Günümüzde Şirket-i Hayriye “Şehir Hatları” adıyla İstanbullulara hizmet vermeye devam etmektedir.
Bankacılık Alanında Yapılan Islahatlar
XIX. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı Devleti’nde ulusal niteliğe sahip bir banka kurulması için yeterli sermaye yoktu ve
bankalar yabancıların elindeydi.
Bu durumdan ise en çok çiftçiler zarar görüyordu. 1863 yılında Mithat Paşa öncülüğünde devlet eli ve devlet himayesinde kurulan, adına Memleket Sandıkları denilen organizasyon;
millî bankacılığın ilk örneği olarak tarihe geçmiştir. Memleket Sandıkları daha sonra bankaya dönüştürülmüştür ve
günümüzde Ziraat Bankası olarak da bilinmektedir.
EĞİTİM ALANINDA YAPILAN ISLAHATLAR
XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde eğitim alanında da pek çok yenilik yapılmıştır. Avrupa’ya öğrenci gönderilmeye başlanmış,
ilköğretim mecburi hâle getirilmiştir. Harp Akademisi (Erkan-ı Harbiye Okulu) ve Galatasaray
Lisesi (Mekteb-i Sultani) bu dönemde açılmıştır.
OSMANLIDAN KALAN MİRASIMIZ
Osmanlı’da Sanat ve Mimari
Osmanlı medeniyetinde çinicilik, minyatür, hattatlık, tezhip, ebru ve kakmacılık sanatları çok gelişmiştir.
Minyatür; el yazması eserleri süslemek ve aydınlatmak için perpektif olmadan yapılan resimlerdir. Minyatürle uğraşan
sanatçılara nakkaş denilmiştir.
Hat sanatı; güzel yazı yazma sanatına verilen addır. Bu sanatla uğraşan kişilere hattat denilmiştir.
Tezhip; el yazması kitapların sayfalarının yaldız ve boya ile bezenmesi, yaldızlama anlamına gelmektedir.
Çinicilik; özel olarak hazırlanmış toprağın sırlanarak çeşitli nakışlarla süslenip pişirilmesiyle oluşan süsleme sanatına verilen addır.
Kakmacılık; ahşap taş veya metal üzerine belirli bir desen şekillendirilerek açılan oyuklara gümüş, sedef, altın gibi madenlerin gömülerek yapıldığı süsleme sanatıdır.
Ebru; kağıt süslemeciliğinde özel karışımlı suyun üzerine neft yağı ile sulandırılmış yağlı boyadamlatılarak yapılan süs anlamına gelmektedir.
Osmanlı Devleti’nde mimari alanında günümüze ulaşan büyük eserler yapılmıştır. Bu eserlerde Osmanlı
sanatına ait çok değerli örneklerde bulunmaktadır.
Mavi, beyaz, yeşil İznik çinileri ve kubbesindeki mavi işlemeleriyle Sultan Ahmet Camii;
Mimar Sinan’ın kalfalık eseri Süleymaniye Camii’ne ait külliye içerisinde medrese, haftana (darüşşifa) aşevi ve
kütüphane bulunmaktadır. Ayrıca Topkapı Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, Çinili Köşk, III. Ahmet Çeşmesi, Haydarpaşa Tren Garı,
İzmir Saat Kulesi ve daha birçok eser buna örnek gösterilebilir.