6.Sınıf Fen Bilimleri 1.Ünite: Güneş Sistemi

2 Ekim 2023 22:43

0

234

1.GÜNEŞ SİSTEMİ

Güneş etrafında dolanan, kendi enerjisini üretemeyen farklı büyüklükteki gök cisimlerine gezegen denir. Gezegenler; Güneş’e farklı uzaklıkta, elips şeklindeki yörüngelerinde kendi eksenleri etrafında dönme; Güneş etrafında dolanma hareketi yapar. www.Evdekihocam.com

6.sınıf tüm derslerin paylaşıldığı whatsapp 1.grubu için tıklayınız

6.sınıf tüm derslerin paylaşıldığı whatsapp 2.grubu için tıklayınız

KİTAP ÇEKİLİŞLERİNİN YAPILACAĞI GRUBUMUZA KATILMAK İÇİN TIKLAYINIZ

Merkezinde Güneş, çevresinde elips yörüngeler üzerinde dolanan sekiz gezegen, bunlara ait uydular, gök taşları,meteorlar ve kuyruklu yıldızlardan oluşan gök cisimleri topluluğuna Güneş sistemi denir.

Güneş’e yakından uzağa doğru: Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün şeklinde sıralanır.

Gezegenler, kendi eksenleri etrafında dönme; Güneş etrafında dolanma hareketi yapar. Venüs ve Uranüs gezegenleri hariç diğer gezegenlerin kendi ekseni etrafındaki dönüşü, saatin dönme yönüne terstir.

Gezegenler iki gruba ayrılır:

1.İç gezegenler

2. Dış gezegenler

İç gezegenler, büyüklük ve yapı olarak birbirine benzer ve kayalık yapıdadır.

Bazılarının uydusu vardır. Hiçbirinin halkası yoktur. İç gezegenlerin en büyüğü Dünya’dır.

Yörüngeler arası mesafeler birbirine yakındır. www.Evdekihocam.com

Güneş’e yakınlık bakımından ilk 4 gezegen bu grupta yer alır.

Dış gezegenler, büyüklük olarak birbirine benzer. Her biri, kalın bir atmosfere sahiptir.

İç gezegenlerden çok daha büyüktür ve sıcaklığı ise daha düşüktür.

Hepsinin halkası ve çok sayıda uydusu vardır. Yörüngeler arası mesafeler birbirine uzaktır.

Güneş’e yakınlık bakımından son 4 gezegen bu grupta yer alır.

Mars’la Jüpiter arasında Asteroit Kuşağı bulunur.

Burada Güneş’in çevresinde dolanan binlerce asteroit bulunur.

Asteroitler Güneş sisteminin beş milyar yıl önceki oluşumu sırasında ortaya çıkan, aşınmış, büyük kaya ve metal parçalardır. www.Evdekihocam.com

GÜNEŞ : Güneş, gündüz çıplak gözle görebildiğimiz tek yıldızdır.

4,6 milyar yıl yaşındadır. Yüzey sıcaklığı yaklaşık olarak 6000 ˚C’ tur.

Dünya’mıza en yakın yıldızdır. Güneş’in çapı, Dünya’mızın çapının yaklaşık 110 katıdır.

Güneş’in kütlesi Dünya’mızın kütlesinin yaklaşık 330000 katıdır.

MERKÜR: Güneş’e en yakın gezegendir.

Güneş sisteminin en küçük gezegenidir.

Uydusu ve halkası yoktur. Yüzey sıcaklığı -170˚C ile 350˚C dir.

İnce bir atmosfere sahiptir. Bu nedenle gece ve gündüz sıcaklığı arasındaki fark 500 ˚C’tan fazladır.

VENÜS: Güneş’e ikinci yakın, büyüklük bakımından 6. gezegendir.

Yüzey sıcaklığı yaklaşık olarak 460 ˚C’tur. Uydusu ve halkası yoktur. Atmosferindeki yoğun CO2 dolayı sera etkisinin yaşandığı bir gezegendir. www.Evdekihocam.com

Parlak görünümünden dolayı halk arasında “Çoban Yıldızı” olarak bilinir.

DÜNYA : Güneş’e en yakın 3. gezegendir.

Büyüklük bakımından 5.gezegendir.

Üzerinde yaşam olduğu bilinen tek gezegendir. Dünya’nın dörtte üçü suyla kaplıdır.

Tek uydusu Ay’dır. Halkası yoktur. Yüzeyindeki su ve gezegeni saran atmosfer tabakası, Dünya’daki yaşam kaynağıdır.

MARS: Güneş’e en yakın 4. ve Güneş sisteminin 7. büyük gezegenidir.

Yüzey sıcaklığı -140 ˚C ile 20 ˚C arasındadır. 2 uydusu vardır. Halkası yoktur.

Büyük oranda karbondioksit içeren ince bir atmosferi vardır.

Mars’ın yüzeyi kırmızı renkte toz ve kaya ile kaplı olduğu için “Kızıl Gezegen” olarak bilinir.

JÜPİTER : Güneşe yakınlık bakımından 5. ve en büyük gezegendir.

Yüzey sıcaklığı -110 ˚C’tur. 79 uydusu vardır. En büyüğü “Ganimet”tir. Kırmızı büyük lekeleri vardır.

Büyük oranda gaz ve sıvı madde bulunur. www.Evdekihocam.com

Etrafında toz ve taş parçalarından oluşan halkası vardır.

SATÜRN: Güneş sisteminin 2. büyük gezegenidir.

Güneş’e en yakın 6. gezegendir.

Yüzey sıcaklığı yaklaşık olarak -140 ˚C’tur. 62 uydusu vardır.

Toz, buz ve kaya parçacıklarından oluşan 7 halka bulunur.

URANÜS: Güneş sistemindeki 3. büyük gezegendir.

Güneş’e en yakın 7. gezegendir. 27 uydusu vardır.

Yüzey sıcaklığı yaklaşık olarak -197 ˚C’tur.

Etrafında toz ve kayalardan oluşmuş 10 halkası bulunur.

Atmosferi zehirli gazlardan oluştuğu için canlı yaşamına elverişli değil.

NEPTÜN: Güneş’e en uzak 8. gezegendir.

Güneş sisteminin 4. büyük gezegenidir.

Yüzey sıcaklığı yaklaşık olarak -214 ˚C’tur. 14 uydusu vardır.

6 halkası vardır. www.Evdekihocam.com

Zehirli gazlardan oluşur.

Lacivert renkli görünümü ile Uranüs’ün ikizi gibidir.

PLÜTON: 2006 kadar güneş’e en uzak dokuzuncu gezegen kabul ediliyordu.

Uluslar arası gök bilim birliği(IAU) Plüton’u gezegen sınıfından çıkarılarak, cüce gezegen sınıfına aldılar.

UYDU: Bir gezegenin çevresinde, belirli bir yörüngede dolanan gök cisimlerine uydu denir.

Bir uydu, etrafında dolandığı gezegenden daha küçük fakat diğer gezegenlerden büyük olabilir.

Dünya’nın uydusu Ay, gökyüzünde rahatlıkla görülmektedir.

Gezegenlerin gökyüzündeki konumları sürekli değiştiği için bazı dönemlerde görülmez.

Güneş’ten aldıkları ışığı yansıttıkları için parlak görünürler.

Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn’ü çıplak gözle gözlemleyebiliriz.

Bir teleskopla baktığımızda Jüpiter’in dört uydusunu görebilir hatta Uranüs’ü ve Neptün’ü de minik mavi noktacıklar olarak seçebiliriz.www.Evdekihocam.com

GEZEGENLERİN BÜYÜKTEN KÜÇÜĞE GÖRE SIRALAMASI

Güneş sisteminin beş milyar yıl önceki oluşumu sırasında ortaya çıkan, aşınmış kaya ve metal parçalarına asteroit denir.

Küçük gök cisimleri grubu olarak da bilinen asteroitler Güneş’in çevresinde, Jüpiter ve Mars’ın yörüngeleri arasında dolanmaktadır.

Fakat Güneş sisteminde farklı konumlarda da dolanabilirler.

Asteroitlerin parçalanması sonucu oluşan küçük parçaların bazıları, Dünya yüzeyine çarpmadan atmosferde buharlaşır. www.Evdekihocam.com

Bu gök cisimlerine meteor denir.

Meteorlar, gökyüzünde ışık demeti oluşturur.

Görünüşü sebebiyle meteorlara halk dilinde kayan yıldız da denir. Asteroit ve meteorlar, kaya parçalarıdır.

Atmosferden geçerken yanarak tükenmeyip yeryüzüne kaya olarak düşen meteor parçalarına gök taşı denir.

Gök taşının yeryüzüne ulaştıktan sonra oluşturduğu çukura göktaşı çukuru denir.

Ülkemizde Ağrı-Doğubayazıt’ta 35 metre genişliğinde, 60 metre derinliğinde bir gök taşı çukuru bulunur.

2.Güneş ve Ay Tutulmaları

2.GÜNEŞ VE AY TUTULMALARI

GÜNEŞ TUTULMASI: Güneş tutulması sırasında Güneş ışınlarının önünde Ay vardır.

Ay’ın gölgesinin düştüğü bölgelerde Güneş görülmemektedir.

Ay, dünya ile Güneş’in arasına girdiğinden Güneş’ten gelen ışığı engeller ve Ay’ın tam gölgesi dünya üzerine düşer. Bu olaya güneş tutulması denir.

Güneş tutulması sırasında Ay, yeni ay evresindedir.

Ancak her yeni ay evresinde Güneş tutulması gerçekleşmez.

Dünya, Güneş sisteminde tam bir Güneş tutulmasının gözlenebileceği tek gezegendir.

AY TUTULMASI: Bazen dünya, ay ve güneş arasına girer.

Dünya, Güneş ile Ay arasına girdiği zaman Dünya’nın gölgesi Ay’ın üzerine düşer. Bu durumda Ay tutulması olayı yaşanır. www.Evdekihocam.com

Bu durumda ay görünmez. Bu olaya ay tutulması denir.

Ay tutulması sırasında Ay dolunay evresindedir.

Ay tutulması sırasında Ay Dünya’dan gözlenemez.

Güneş ve ay tutulmaları, ışığın bir doğru boyunca yayılmasının bir sonucudur.

Güneş ve Ay Tutulmasını Karşılaştırılması

Güneş Tutulmasını	Ay Tutulmasını
Ay, Güneş’in ve Dünya’nın arasında kaldığında gerçekleşir.	Dünya, Güneş’in ve Ay’ın arasında kaldığında gerçekleşir.
Güneş, Dünya üzerinde belirli bir bölgede gözlenemez.	2. Ay, karanlıkta kaldığı için Dünya üzerinden gözlenemez.
3. Ay, Dünya üzerinde Güneş tutulmasının gözlendiği bölgelerde Güneş ışığının bir kısmını veya tamamını engeller.	3. Dünya, Güneş ışınlarının Ay’a ulaşmasını engeller.
4. Gündüz gerçekleşir.	4. Gece gerçekleşir.
5. Ay’ın yeni ay evresinde gerçekleşir.	5. Yalnızca Ay’ın dolunay evresinde gerçekleşir.
6. Ay tutulmasına göre daha seyrek gerçekleşir.	6. Güneş tutulmasına göre daha sık gerçekleşir.
7. Dünya üzerinde dar bir alanda gözlenir.	7. Dünya üzerinde daha geniş bir alanda gözlenir.
8. Tutulma kısa süre gözlenir.	8. Tutulma uzun süre gözlenir.