8.Sınıf Fen Bilimleri 2.Ünite: DNA ve Genetik Kod

▶ Kalıtsal yapıların karmaşıktan basite (büyükten küçüğe) sıralanışı Kromozom → DNA → Gen → Nükleotit (KeDiGeN) ▶ Sağlıklı bir DNA zincirinde tek sayıda nükleotid bulunmaz.

▶ DNA kendini kopyalarken ayrılan zincirler kalıp görevi görür. Kalıp zincirin karşısında tamamlayıcı zincir meydana gelerek iki DNA zinciri oluşur.

▶ En uzun DNA zinciri modeli yapılırken, kullanılacak malzemelerden en azı seçilir, uygun organik bazlar birbirine eşitlenir. Evdekihocam.com

▶ Tüm canlıların DNA’sında 4 çeşit nükleotit bulunur.

▶ Canlıların birbirinden farklı olmasının nedeni DNA’da bulunan nükleotit sayısı ve dizilişini farklı olmasıdır.

▶ Bir DNA zincirinde 1. ve 2. zincirlerinin nükleotid dizilişi aynı olamaz

▶ Nükleotide ismini veren yapısındaki organik bazdır.

▶ DNA’nın görev birimi gendir.

▶ DNA’nın yapı birimi nükleotittir.

▶ Kromozom sayısının aynı olması canlılar arasında akrabalık veya benzerlik olduğunu göstermez.

▶ Kromozom sayısının çok veya az olması canlının gelişmişliği hakkında bilgi vermez.

▶ DNA zincirinde karşılıklı nükleotitlerin kaybolması sonucu oluşan hata onarılamaz.

▶ Alel gen: Anneden ve babadan gelen aynı karakterleri taşıyan gen çiftidir.

Aa: Melez, heterozigot AA, aa: Saf, (arı) döl, homozigot Evdekihocam.com

▶ Mendel çaprazlamaları olasılık hesabıdır kesinlikle aynı olacağını göstermez. Bir bebeğin kız veya erkek doğma olasılığı %50’dir. Ancak bir ailedeki bütün çocuklar kız veya erkek olabilir.

▶ Aa x aa çaprazlamasında %50 baskın ve %50 çekinik fenotip ortaya çıkar.

▶ İki melezin çaprazlamasında %50 arıdöl (AA, aa) ve %50 melez (Aa) genotip ortaya çıkar.

▶ İki melezin çaprazlamasında en fazla (3 farklı) çeşit genotip elde edilir. Evdekihocam.com

▶ Fenotipte çekinik karakter varsa çaprazlanan bireylerin genotipinde mutlaka çekinik karakter vardır.

▶ Akraba evliliğinde kalıtsal hastalıkların ortaya çıkmasında zararlı çekinik alellerin bir araya gelme olasılığı normal evlilikleri oranla daha fazladır. Akraba evliliklerinde kalıtsal hastalık çıkma olasılığı %100 değildir.

▶ Adaptasyonlar kalıtsaldır, modifikasyonlar kalıtsal değildir.

▶ Klonlama eşeysiz üremedir. Evdekihocam.com

▶ Klon doğan canlı, çekirdeği alınan ata canlıya benzer.

▶ Bir canlıdan aktarılan genler özelliklerini diğer canlıda da gösterir.

▶ Gen tedavisi genetik hastalığın tedavisi için kullanılır. Gen aktarımı bir özelliğin aktarımı için yapılır.

▶ Değişen ortam şartlarına uyum sağlayan canlıların yaşamını devam ettirmesi uyum sağlayamayan canlıların elenmesi doğal seçilimdir. “Oyunda Olanlar İçin Son Kontrol”

▶ Nükleer patlamalar gibi bazı çevresel faktörler canlıların genetik yapısını değişmelere yol açabilir.

▶ Canlıda meydana gelen mutasyonlar üreme hücrelerinde olmuş ise kalıtsaldır yavru döllere aktarılabilir, vücut hücresinde oluşan mutasyon sadece o canlıyı ilgilendirir.

▶ Çevre etkisiyle (Beslenme, sıcaklık, ışık) vücut hücrelerinde meydana gelen ve kalıtsal olmayan değişikliklere modifikasyon denir. Evdekihocam.com

▶ Modifikasyon kalıtsal değildir, genlerin yapısı değişmez. Çevre şartlarının değişmesi sonucu genlerin işleyişi değişir.

▶ Mutasyonlar genlerin yapısında değişikliğe yol açarken modifikasyonlar genlerin işleyişinde değişikliğe yol açar.

▶ Çevresel faktörler de değişiklik olmasa bile bir türe ait canlıların genotipleri birbirinden farklı olabilir.

▶ Genin yapısı değişirse işleyişi de değişir. (Mutasyon geçiren canlının gen yapısı değişir, canlının dış görünüşü de değişir.)

▶ Tek yumurta ikizlerinde fenotip zamanla değişebilir.

▶ Varyasyon (Tür içi çeşitlilik ) sonucu yeni tür canlı meydana gelmez.

▶ Doğal seçilim doğada kendiliğinden gerçekleşir, insanların canlıları teker teker seçmesi sonucu yapay seçilim gerçekleşir. İnsanların ilaçlaması sonucu ölen böcekler, antibiyotik kullanımı sonucu ölen bakteriler doğal seçilime uğrar. Evdekihocam.com

▶ Biyoteknolojik çalışmalar genetik mühendisliğinin çalışmaları kapsar.

▶ Akraba olan kişilerin DNA’sındaki nükleotid dizilişi ve sayısı benzerdir.

▶ Bazı hayvanların bulunduğu ortamın rengi ile aynı renkte desenler göstermesi kamuflaj denir. Kamufle olan canlı ortamdan fark edilemediği için av olmaktan kurtulur.