8.Sınıf Türkçe 4.Ünite Cümlede Anlam

CÜMLE: Cümle ya da tümce bir duygu, düşünce veya yargı bildiren sözcük ya da sözcük öbekleridir.

8.Sınıf Tüm Derslerin Paylaşıldığı Whatsapp Grubu İçin Tıklayınız

Kitap Çekilişlerinin Yapılacağı Grubumuza Katılmak İçin Tıklayınız

1. ÖZNEL CÜMLELER: Bir kişinin düşüncelerini, duygularını, beğenilerini ifade eden; doğruluğu ya da yanlışlığı ispatlanamayan cümlelerdir.

* En ilgi çekici edebiyat türü öyküdür.

* En güzel renk mavidir.

2. NESNEL CÜMLELER: Doğruluğu ya da yanlışlığı ispatlanabilen, kişisel görüş ifade etmeyen cümlelerdir. Evdekihocam.com

* İstanbul Türkiye’nin en kalabalık şehridir.

* İzmir, Marmara Bölgesi’nin en sıcak şehridir.

3. DOĞRUDAN ANLATIM CÜMLELERİ: Anlatıcının, bir cümlenin içinde başka birinin söylediklerini, söyleyenin ağzından çıktığı biçimiyle, hiç değişmeden aktardığı anlatımdır. Başkasına ait cümleler ya tırnak içine alınır ya da alıntı cümlelerin sonunda virgül kullanılır.

* Okulunu bitirince sana telefonu alırız, demiştiniz.

* Babası; ‘’ Bu akşam o ödevler bitmezse yarın maça gidemeyeceksin.’’ Dedi.

4. DOLAYLI ANLATIM CÜMLELERİ: Anlatıcının, başkasının cümlesini birtakım değişiklikler yaparak kullandığı cümlelerdir. Bu cümlelerde başkasından alınan cümlenin anlamı korunur ama söyleyen, kendi cümlesine göre cümlenin yüklemini değiştirir. Evdekihocam.com

* Okul bitince bana telefon alacaklarını söylemişlerdi.

* Babam bu akşam ödevlerim bitmezse yarın maça gidemeyeceğimi söyledi.

5. SEBEP (NEDEN) – SONUÇ CÜMLELERİ: Herhangi bir olayın veya durumun gerçekleşme ya da gerçekleşmeme nedeninin ortaya koyulduğu cümlelerdir.

‘’-diğinde, -ınca; için, diye, nedeniyle sebebiyle, ile gibi kullanımlarla sebep anlamı sağlanır. Evdekihocam.com

* Derslerine düzenli çalıştığından sınavlarda başarılı oldu.

* Sevdiklerini bir bir kaybedince kolu kanadı kırılmış.

* Havanın aniden bozması nedeniyle işlerimiz yarım kaldı.

6. AMAÇ – SONUÇ CÜMLELERİ: Herhangi bir olayın veya durumun gerçekleşme ya da gerçekleşmemem amacının ortaya koyulduğu cümlelerdir.

‘’-mak için, -mak üzere; amacıyla, gayesiyle, maksadıyla, diye, üzere’’ gibi kullanımlarla amaç anlamı sağlanır.

* İleride babam kadar başarılı olmak için çabalıyorum.

* Sizi görebilmek için buralara kadar geldim.

7. KOŞUL (ŞART) – SONUÇ CÜMLELERİ: Herhangi bir olayın veya durumun gerçekleşme ya da gerçekleşmeme şartının, başka bir olaya veya duruma bağlı olduğu cümlelerdir. Evdekihocam.com

‘’-se,- inca, -dikçe, -meden; ise, ancak, mi, ama, yalnız, üzere, yeter ki’’ gibi kullanımlarla koşul anlamı sağlanır.

* Havalar açınca hep beraber pikniğe gideriz.

8.BENZETME CÜMLELERİ: Bir Varlığı ya da kavramı başka bir varlık ya da kavramın özellikleriyle anlatan cümlelerdir.

* Kalbi öylesine taşa dönmüş ki ne kadar yalvarsak da dönüp bakmıyor.

* O ipek saçlarını ne hale getirmişsin. Evdekihocam.com

9. KARŞILAŞTIRMA CÜMLELERİ: Birden fazla varlığın, kavramın ya da durumun; benzerlik, farklılık, üstünlük gibi açılardan karşılaştırıldığı cümlelerdir.

* Sinema da tiyatro gibi görsel bir sanattır.

* Size geçen sefer geldiğimizde eviniz daha kalabalıktı.

10. ÖRTÜLÜ ANLATIM: Cümlede doğrudan söylenmeyen ancak cümlenin anlamından, cümledeki ifadelerden çıkartılan anlamdır.

* Artık kendisine gül almamı istemiyormuş.

* Duydum ki Ahmet yine trafik kazası yapmış.

11. CÜMLE OLUŞTURMA: Karışık olarak verilen sözcüklerden anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturma işidir. Evdekihocam.com

böyle – imkansızdır – özlü – cevap – sözlere – bulmak – aslında – neredeyse

Aslında böyle özlü, sözlere cevap vermek neredeyse imkansızdır.

12. DUYGU CÜMLELERİ: Hislerimizin ifade edildiği cümlelerdir.

Sevinç, üzüntü, nefret, korku, şaşkınlık, kızgınlık … gibi

a. Varsayım: Gerçekleşmemiş bir olayın Gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşmiş bir olayın hiç gerçekleşmemiş gibi ifade edildiği cümlelerdir.

Genellikle ‘’ diyelim ki, farz edelim ki, düşün ki, tut ki …’’ gibi ifadelerle başlar.

* Diyelim ki dediklerini yapmadım bana ne yapabilirsin.

* Ferz edelim ki bu sınavı kazandın.

b. Azımsama: Bir şeyi miktarca az bulmak, yetersiz görmek anlamlarını ifade eden cümlelerdir.

* İki saatten yalnızca bir odayı mı temizledin?

* Bu kadarcık yemekle kimse doymaz. Evdekihocam.com

c. Küçümseme: Herhangi bir şeyi veya duruma değer vermeme, önemsememe ve onu küçük görme anlamlarını ifade eden cümlelerdir.

* Bu da pasta mı şimdi? Ben daha iyisini yaparım.

* Sen kim, Galatasaray’ da oynamak kim.

d. Yakınma (Şikâyet): Bir durumdan duyulan rahatsızlığın başkalarına aktarıldığını ifade eden cümlelerdir. Evdekihocam.com

* Bir de sözüme kulak verse.

* Bu çocuklar yorulmak nedir bilmiyor.

e. Sitem: Bir kimseye, yaptığı bir hareketin veya söylediği sözün üzüntü, alınganlık, kırgınlık vb. duygular uyandırdığını öfkelenmeden ifade etmektir.

* Bir kere de sözlerime kulak versen ne olur.

* Bence artık sen de herkes gibisin.

f. Şaşırma: Herhangi bir durum karşısında şaşkınlık duymak, hayret etmek ve nasıl davranacağını bilememek anlamını ifade eden cümlelerdir.

* Kitaplığındaki bütün kitapları okumuş ha!

* Koca apartmanı bir ayın içinde bitiriverdiler Evdekihocam.com

g. Beklenti Cümleleri: Gerçekleşmesi beklenen davranış ve işleri ifadeden cümlelerdir. Beklentiler bazen gerçekleşir bazen de gerçekleşmez.

* Beni de sinemaya çağıracaklarını umuyorum. Beklenti Cümlesi

* Beni de sinemaya çağıracaklarını biliyordum. Gerçekleşmiş Beklenti Cümlesi

h. Öneri (tavsiye): Bir sorunu çözmek üzere öne sürülen görüş, düşünce ve tekliflerin ifade edildiği cümlelerdir.

* Erzurum soğuk şehirdir, kalın giyinsen iyi olur.

* Günün belli saatlerinde belli aralıklarla ders çalışmalısın.

ı. Yadsıma (inkar Etme): Bir şeyi inkar etme anlamı taşıyan cümlelerdir.

* Şimdi senin kalbini ben mi kırmışım?

* bu sözleri ona ben mi söylemişim. Evdekihocam.com

i. Ön Yargı (Peşin Hüküm): Bir kişi veya bir şeyle ilgili şart, olay ve görüntülere dayanarak önceden edinilmiş olumlu veya olumsuz yargıları belirten cümlelerdir.

* Yazarın son kitabı hiç satmaz. Olumsuz Ön Yargı

* Yazarın son kitabı çok başarılı olur.

k. Öz Eleştiri: Kişinin kendisiyle ilgili yaptığı eleştirileri içeren cümlelerdir.

* Eskisi kadar iyi yazamadığımı hissediyorum.

* Vaktinde çalışsaydım okulumu uzatmazdım.

j. Eleştiri: Bir insanın, bir eserin ya da bir konunun doğru ve yanlış yanlarını bulup göstermek amacıyla yazılan cümlelerdir. Eleştiri olumlu da olumsuz da olabilir.

* Bu kıyafetler sana çok yakışmış. Evdekihocam.com

* Bu kıyafetler sana pek yakışmamış.

k. Öz Eleştiri: Kişinin kendisiyle ilgili yaptığı eleştirileri içeren cümlelerdir.

* Eskisi kadar iyi yazamadığımı hissediyorum.

* Vaktinde çalışsaydım okulumu uzatmazdım.

l. Tasarı (Plan Yapma): Olması veya yapılması planlanan işlerin belirtildiği cümlelerdir.

* Önümüzdeki yazı sıcak bir ege kasabasında geçirmeyi düşünüyorum.

* Bir aksilik çıkmazsa bu ay çocuk odasını düzenleyeceğiz.  Evdekihocam.com

m. Aşamalı Durum: Bir durumdan başka bir duruma geçişi ifade eden cümlelerdir. Bu geçiş, aşama aşama iyiye ya da kötüye doğru olabilir.

Bu cümlelerde genellikle ‘’günden güne, her geçen gün, gitgide’’ gibi ifadeler kullanılır.

* Arık’ın notları her geçen gün düzeliyor.

* Sana olan sevgimin günden güne çoğaldığını hissediyorum.

n. Pişmanlık: yapılan her şeyden duyulan üzüntüyü ifade eden cümlelerdir.

* Böyle olacağını bilseydim seninle görüşmezdim.

* Yemeğe bu kadar tuz koymayacaktım.

o. Hayıflanma: Yapılmayan şeyden, kaçırılan bir fırsattan duyulan bir üzüntüdür.

* Keşke herkesten önce seni dinleseymişim.

* Böyle olacağını bilseydim her mektubuna cevap yazardım.

ö. Kanıksama: Herhangi bir şeye, çok tekrarlanması sebebiyle alışmayı ifade eden cümlelerdir.  Evdekihocam.com

* Çocuğu o kadar çok azarladın ki artık umursamıyor.

* Dünya bu salgınla beraber maske takmaya alıştı galiba.

p. İçerik: Eserin neyi anlattığını, hangi konuyu ele aldığını ifade eden cümlelerdir.

* Onun bütün şiirleri buram buram Anadolu kokar.

* Hayal kırıklığı ve umutsuzluklarını dökmüş şair bu mısralara.

r. Üslup: Eserde yazarın dili nasıl kullandığını, nasıl bir anlatım tarzı kullandığını ifade eden cümlelerdir.  Evdekihocam.com

* Yazar, romanlarında anlattığı yörelerin konuşma dilini kullanmayı tercih etmiş.

* Donuk, sıradan bir anlatım var bu hikâyede.

s. Tahmin: Akla, sezgiye ve tecrübeye dayanarak olabilecek bir durumu önceden kestirme durumunu ifade eden cümlelerdir.

* Pasta çok güzel olmuşa benziyor.

* Kim bilir yaşasaydı ne güzel eserler verecekti.

ş. Olasılık: Bir şeyin gerçekleşme ya da gerçekleşmeme ihtimalinin ifade edildiği cümlelerdir.

* Belki bu sınavdan daha yüksek bir not alabilirim.

* Sanırım Burak bu işin altından kalkamayacak.

t. Kesinlik: Anlamında kesinlik olan cümlelerdir.

* Bu yaptıklarının cezasını bir gün çekeceksin.

* Bu konuşma burada sona ermiştir. www. Evdekihocam.com